تکیه به مذهب

استفادۀ سیاسی از مذهب مجانی نیست و هر چه این استفاده بیشتر باشد، خرجش هم بیشتر خواهد شد. آمریکا با خیال پیشتازی به سوی آخرالزمان، خوش است و به احتمال قوی، در آینده نیز به همین دلخوش خواهد بود. از آنجا که مدعی تحقق آخرالزمان نیست، میتواند همیشه این افق تاریخی را پیش روی خود نگاه دارد و سر خود را به همین داستانها گرم کند و قربان صدقۀ خودش برود.
اما در دو مورد دیگر، داستان به کلی فرق میکند. استفاده از مذهب بسیار عمیق است و حیات دو نظام را در گرو خود دارد. دشمنی بین جمهوری اسلامی و اسرائیل، فقط از تفاوتهایشان برنمیخیزد. تشابه ساختاری آنها نیز عاملی است که بر این دشمنی میافزاید. به سختی بتوان دو ایدئولوژی را یافت که از بابت ارتباط با مذهب، به اندازۀ خمینیسم و صهیونیسم به هم شبیه باشد. هر دو یکدیگر را دشمن میدارند، ولی دشمن اصلی هر دو در دل خودشان است. این دو، با زیر و رو کردن بینش تاریخی مذاهبی که به آنها تکیه کرده اند، در عمل زیر پای خود را خالی کرده اند. چه مدعی دیگری برای آخرالزمان در کار باشد و چه نه، مشکل هر دوی آنها درونی است و علاج ناپذیر و عاقبتش معلوم.