اقتصادی

کمتر شهر و روستایی در مالی هست که یک مسجد نداشته باشد. در حالی که این کشور سیستم آموزشی ضعیف رنج می‌برد، در هر محله‌ای یک کلاس قران وجود دارد. شرایط مالی یگانه مورد در آفریقا نیست. مجموعه کشورهایی که از آنها به عنوان «ساحل» نام برده می‌شود، دارای گرایش به سوی اسلام رادیکال هستند. آنها در ورای مرزهای مصنوعی ترسیم شده از سوی کشورهای استعماری، به یک «کل اسلامی» تحت عنوان «ساحلستان» فکر می‌کنند.

تقویت نیروهای سنتی، اسلام‌گرا و حتی در صورت لزوم افراطی، سیاست اصلی مورد حمایت عربستان سعودی و سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است. آنها ترجیح می‌دهند که به طور مثال در مصر «اخوان‌المسلمین» در روایت سنتی و درون‌گرای خویش به قدرت برسد تا یک نیروی سکولار یا چپ و یا دمکرات. این همان خواستی بود که آنان برای لیبی و یمن داشتند و امروز برای سوریه دارند. این حکومت‌ها سخت نگران نشت فرهنگ دمکراتیک و سرایت حکومت‌ انتخابی در کشورهای خود هستند.

باید از همین حالا با بهره مند شدن از خلاقیت و توانایی یکدیگر زمینه های یک سازماندهی و خود سازماندهی را درمیان اقشار متفاوت مردم بوجود بیاورند. باجمع های چند نفره از هرفرصتی که پیش می آید اعتراضات صنفی مردم را دامن بزنند. پایه یک قدرت سازمان یافته اجتماعی را می توان با این جمع های کوچک بوجود آورد. بدیهی ست که هر نیرو، سازمان یا شخصیت سیاسی که بتواند این قدرت اجتماعی را سازماندهی نماید، می تواند قدرت سیاسی را نیز در دست بگیرد.

اگر اوباما امروز پیروزی خود را جشن می‌گیرد، شاید به دلیل آن است که به حضور نظامی این کشور درعراق پایان داده و سیاست‌هایش در حال ایجاد فرصت برای اقتصاد آمریکا هستند؛ اقتصاد بیماری که باکاهش بار مالی شدید حضور در عراق و افغانستان در حال بازسازی آرام خویش است. جنگ با ایران با سرنوشتی نامشخص و نامعین می‌تواند آمریکای اوباما را به سوی گردابی ببرد که در کنار آن، جنگ‌های ویرانگر عراق و افغانستان تنها گودالی کوچک به نظر برسند. آیا اوباما آماده است که در چهارسال دوم خویش به قماری چنین بزرگ دست بزند و با جان میلیون‌ها ایرانی و هزاران سرباز آمریکایی بازی کند؟

به نظر می‌رسد که اوباما، به عنوان رئیس‌جمهور و فرمانده‌ کل قوای مسلح آمریکا و به عنوان چهره‌ای درگیر با واقعیت پیچیده‌ی منطقه، نسبت به موضوع برخورد نظامی با ایران نگاه محتاطانه‌تری دارد تا میت رامنی که از این موضوع برای جلب‌نظر لابی قدرتمند اسرائیل در آمریکا برای انتخابات نوامبر بهره می‌برد.

بدنه اصلی جناح احمدی‌نژاد، سپاهی اعم از نظامی، امنیتی و اطلاعاتی است. بسیاری از آنها، در مقام‌ها و پست‌های دولتی، هم اکنون نیز مقام و جایگاه سپاهی یا اطلاعاتی خویش را حفظ کرده‌اند. اینک می‌توان آنها را «برادران سپاهی- مدیر دولتمرد- تاجر» نامید. بسیاری از آنها حالا دیگر سرمایه‌داران نوکیسه‌ای هستند که ضمن حفظ مقام سپاهی خویش، قدرت دولتی دارند و نیز کسب و کاری که به مدد وام‌های مفت و کلان دولتی رونق گرفته است. بعید است که بتوان این سپاهی‌ها را با پایان دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد به درون پادگان‌ها فرستاد تا بر مراسم صبحگاهی و آموزش دوش‌فنگ سربازان نظارت کنند.

طبقه‌ی متوسط و کارگران آماده‌‌اند‌ که نخستین شکل‌های صنفی اعتراضی را آغاز کنند و هر حادثه‌ای می‌تواند خیزش‌هایی را برانگیزد که لایه محروم را نیز به صحنه بکشاند. به این ترتیب به نظر می‌رسد جامعه ایران به سوی نوعی انباشت نارضایتی می‌رود که اگر به سرعت به آن پرداخته نشود، می‌تواند به سمت نوعی کنشگرایی کم یا بیش رادیکال پیش رود.
آری، اقتصاد ایران امروز نه فقط ورشکسته، بلکه شورش‌زا نیز شده است.

حکومت ايران قربانی يک پارادوکس ديرين است که در اين اجلاس نيز عمل کرد و فرصت را برای او به هدر داد: تلاش برای دستيابی به قدرت از طريق فراقانونی و کوشش برای جبران خسارات اين تلاش به طور قانونی. اين فرمول معجزه‌آسا نه برای طالبان عمل کرد نه برای صدام و نه برای دولت قذافی .