دمکراسی: تحلیلی از قدرت اجتماعی- قسمت چهارم

دمکراسی: تحلیلی از قدرت اجتماعی

قسمت چهارم

نوشته ای از:

“دکتر ژان آتلی” (Dr. John S. Atlee) با همکاری “تام آتلی” (Tom Atlee)

برگردان به فارسی: داریوش افشار

ویرایش از دفتر تولید سازمان خودرهاگران

***********************************

آزادی بعنوان یک پدیدۀ مطلق وجود ندارد و در نوع عملکرد قدرت اجتماعی معنی و مفهوم پیدا میکند. آزادی تنها برای افراد و یا گروههای مشخصّی که اقدام به انجام یک رشته کارهای معیّنی میکنند ملموس و محسوس و مفهوم میشود. در جائیکه منافع متضاد ریشه ای بین افراد و یا گروهها در میان باشد، افزایش قدرت (و آزادی) برای یکطرف، لزومأ منجر به کاهش نسبی قدرت (و آزادی) برای طرف مقابل  خواهد شد. رواج بیکاری در یک جامعه، دست کارفرمایان را در دستچین کردن بهترینها  از میان متقاضیان کار در پرداخت دستمزد کمتر و ایجاد ممانعت برای هر گونه حرکات اعتراضی از طرف کارگران در مقابل آنان باز گذاشته و آزادی عمل آنها را افزایش میدهد . به همین دلایل هم، عارضۀ بیکاری در یک جامعه، آزادی کارگران را تقلیل میدهد. همین قاعده در مورد کشاورزان هم  صادق است چرا که در هنگام قحطی و خشکسالی در هندوستان تاجران غلات به بهای گرسنگی هزاران روستایی ثروت های خود را انباشته تر میکنند

میزان آزادی موجود در یک اجتماع بطور کلّی، بستگی به نحوه توزیع قدرت اجتماعی بین گروه ها و طبقات مختلف جامعه دارد و با آزادیهای بی قید و شرط فردی حاصل نمیشود .   بلکه امکان  بهره وری یکسان و عادلانه از قدرت اجتماعی توسط تک تک افراد یک جامعه ، راه  رسیدن به یک جامعه آزاد را ممکن و میسر میسازد .دلیل این امر این است که در یک اجتماع،  بخاطر زندگی کردن افراد در کنار یکدیگر، لزومأ، محدودیّتهائی در آزادیهای  فردی را ایجاب میکند.

برای توضیح این مطلب، میتوان از کارکرد چراغ راهنمائی رانندگی، تصویر بسیار گویا و روشنی را ارائه داد. آیا نصب یک چراغ راهنمائی رانندگی در یک چهارراه، آزادی را افزایش میدهد و یا اینکه آنرا کاهش میدهد؟ اگر چراغ، قرمز باشد، شما مجبور به توقف خواهید بود. از سوی دیگر، اگر این چهارراه، تقاطع شلوغی باشد، برای اینکه تصادفی رخ ندهد، شما بهرحال بدون چراغ راهنما هم مجبور به توقف خواهید بود. حال اگر چراغ، سبز باشد، شما آزاد هستید که بدون توقف عبور کنید. اگر میزان تردد در هر دو طرف این تقاطع به یک مقدار سنگین باشد ، پرواضح است که بودن چراغ راهنمائی رانندگی میزان آزادی خالص را برای همه افزایش میدهد.

حال تصور کنیم که یکی از این خیابانهای تقاطع بسیار کم ترددتر در مقایسه با دیگری باشد؛ چنانچه عبور از این تقاطع بدلیل شلوغ بودن آن یکی، ما را نیم ساعت مجبور به توقف برای یافتن فرصت مناسب برای عبور کردن کند. در اینجا آزادی عبور برای رانندگان خیابان کم ترددتر میبایستی توسط چراغی که سمت شلوغ تر را برای مدّت کوتاهی نا متناوبأ متوقف میکند، در نظر گرفته شود. زمانبندی این چراغ راهنمائی، میتواند این تعادل را برقرار سازد. البته راه حلّ دیگری که میتواند بیشترین میزان آزادی را در این تقاطع برقرار کند، ساختن یک پُل هوائی در این محل است.

آزادی، همانند قدرت اجتماعی، به شرایط بستگی دارد. آن چیزیکه آزادی را در سطح کشور افزایش میدهد، میتواند در سطح شهری محدود کند. برای نمونه، افزایش آزادی برای یک اقتصاد خودکفا امکان دارد که محدودیتهائی را در مقابل مجامع صنعتی متّکی بیکدیگر بوجود بیاورد.هر چه جوامع پرجمعیّت تر و درهم تنیده تر میشوند، برای اینکه حداکثر آزادی برای همه امکانپذیر باشد، میزان محدودیتهای آزادی فردی نیز در آن جامعه بیشتر میشود.

ادمه دارد…